Ośrodek hodowli żubrów w Smardzewicach

Ośrodek ten jest jedną z najstarszych placówek w Polsce tego typu. Wszytko, zaczęło się od inicjatywy prezydenta RP Ignacego Mościckiego, dzięki któremu w 1934 roku utworzono zwierzyniec. Ówczesny prezydent dostał w darze od Polonii kanadyjskiej cztery bizony. Zamieszkały one w zagrodzie o powierzchni 31,02 ha w starym sosnowym borze o bogatym runie leśnym.

Wieża widokowa

Dzisiaj z tamtego okresu zachowała się wieża widokowa, z którego to miejsca Ignacy Mościcki obserwował swoje cztery bizony: dwuletniego byka Yucon oraz trzyletnie jałówki Muntioya, Alberta i Acadia. Zwierzęta te pochodziły ze stada Wainwright w stanie Alberta. Pozostała także główna brama wjazdowa, mała dzwonnica oraz stróżówka.

W rok później, po utworzeniu zwierzyńca, przedzielono go na dwie części. W jednej zostały umieszczone bizony, natomiast do drugiej przywożono żubrobizony, było to pięć samic. Jako pierwszy żubr do zagrody został przywieziony z Białowieży 22 stycznia 1936 roku byk o imieniu Puchacz.

W 1938 roku stwierdzono w ośrodku wystąpienie epizootii pryszczycy, która jest niezwykle groźną i bardzo zaraźliwą chorobą wirusową. Ośrodek przeżywał wtedy ciężkie chwile. Pierwsze objawy choroby zostały wykryte u zwierząt 16 sierpnia 1938 roku. Wtedy na szczęście okazało się, że była to łagodna forma choroby, na którą zachorowało całe bydło w okolicy. Wszystkie zwierzęta w kilka dni później wyzdrowiały.

W okresie wojny zwierzyniec przeżywał kolejne złe chwile. Został on zniszczony i zlikwidowany przez Niemców, a zwierzęta zostały wywiezione do Rzeszy. W późniejszym czasie, w ośrodku schronienie znalazła zwierzyna płowa. Działalność hodowlana została wznowiona w 1949 roku. Ponownie sprowadzono żubry z ośrodków w Pszczynie i Niepołomicach, ale starano się wyeliminować żubry pochodzące z linii białowiesko-kaukaskiej. Głównym celem było odtworzenie obiektu i nadanie mu charakteru rezerwatu żubrów. Mimo to wciąż znajdowały tam miejsce byki z innych ośrodków.

Kolejny etap

Kolejny etap w zwierzyńcu miał miejsce w 1971 roku, kiedy przywieziono dwa byki z ośrodka hodowli żubrów w Pszczynie oraz czterech jałówek z Białowieży. Dwa lata później miały miejsce narodziny pierwszych cieląt żubrów nizinnych. Były to dwa byczki Poraj i Poplon. Wtedy też po raz pierwszy wpisano jako hodowcę Smardzeiwce i nareszcie ośrodek hodowli żubrów w Smardzewicach zaczął pełnić funkcje hodowlane. Dzięki prężnemu działaniu ośrodka został on w 1995 roku uznany za najlepszą hodowlę zamkniętą żubrów w Polsce.

Obecnie ośrodek hodowli żubrów w Smardzewicach położony jest na terenie o pow. 72,4 ha i znajduje się w strefie ochronnej Spalskiego Parku Krajobrazowego. Stado liczy 20 sztuk. Na terenie ośrodka oraz w jego bezpośrednim otoczeniu znajduje się zagroda pokazowa żubrów, izba edukacyjna, ścieżka dydaktyczna o długości prawie 3 km oraz parking.

Obecne zwiedzanie ośrodka jest niemożliwe, ponieważ zamknięto go dnia 6 grudnia 2014 roku do odwołania.

Redakcja kampinoska.waw.pl